बडाले जो गर्यो काम हुन्छ त्यो सर्व-संमत ।
छैन शङ्करको नङ्गा, मगन्ते भेष निन्दित ।।
गर्दैन ठूलो व्यक्ति मर्यादा-स्थिति-लङ्घन ।
बसेको छ महासिन्धु सीमाबद्ध बनीकन ।।
दबिन्छ गुणिको दोष गुणका राशिमा परी ।
रश्मिले चन्द्रको दाग दबाएकै छ बेसरी ।।
अरूको के कुरा हेर सन्ध्यामा सूर्यको गति ।।
छोटो बढ्यो भने ज्यादा फूर्ति ढाँचा बढाउँछ ।
उर्लँदो खहरे हेर कत्तिको गड्गडाउँछ ।।
ज्यादा सोझो हुनूभन्दा टेढिनु छ फलाऽधिक ।
गरदैन कुनै सोझो ग्रहको पूजनाऽऽदिक ।।
टपर्टुञ्या पनि हुन्छ मूर्खमध्ये प्रतिष्ठित ।
बोलने को अँध्यारोमा महाऽऽत्मा जुन्किरीसित ।।
सानै देखी छुचो हुन्च दुष्ट मानिसकि मति ।
घोचने जङ्गली काँढा पहिले नै तिखा कति ।।
मिलेर काम गर्नाले हुन्छ अत्यन्त फायदा ।
एकता हेर कस्तो छ मौरीको महमा सदा ।।
जो दिँदैन उही दिन्छु भनी गर्जन्छ सत्त्वर ।
जो हो नवर्षने मेघ उसैको हुन्छ घर्घर ।।
हुनुपर्दछ मौकामा शत्रुको पनि सेवक ।
कोइली कागकै बच्चा बन्छ सानू छँदा तक ।।
गुणग्राही जहाँ छैन वहाँ के गरला गुणी ।
कौडीमा तक मिल्कन्छ भिल्लका देशमा मणि ।।
योग्य स्थानविषे मान सानाले पनि पाउँछ ।
कृष्णाका तटको ढुङ्गा देवता कहलाउँछ ।।
उपकारी गुणी व्यक्ति निहुरन्छ निरन्तर ।
फलेको वृक्षको हाँगो नझुकेको कहाँ छ र ।।
मेटिँदैन कसैबाट आफनू कर्मपद्धति ।
बनवासी बनेर राम चौधै भुवनका पति ।।
धर्म हो धीरको धैर्य राखनू दु:खजालमा ।
मानू मौनव्रती हुन्छ कोइली शीतकालमा ।।
सारा सार लिई कन्था छोडी-दिन्छ गुणी जन ।
रस चुसेपछि भृङ्ग फूलमा भुल्दथ्यो किन ?
सङ्गले पनि जाँदैन दुष्टको दुष्टता रिस ।
श्रीखण्डमा बसी सर्प कहाँ हुन्थ्यो र निर्विष ।।
मूर्खका मनमा अर्ती गालीतुल्य बिझाउँछ ।
दूधपान गरी सर्प खालि विष बहाउँछ ।।
===============================
जीवनमा केहि त्यस्ता खुड्किला हरु हुँदा रहेछन्, जहाँ बाट एकपटक फर्केर हेर्नु पर्ने रहेछ । यो निश्चित यात्रा अनि अनिश्चित गन्तव्यको सायद त्यस्तै कुनै खुड्किलोमा उभिएको छु । मानसपटलमा लट्टाइबाट धागो फुकेझैँ धेरै सम्झनाका तरङ्गहरू छुट्दैछन । त्यसमध्ये अर्धचेतमा नै सहि मन मष्तिष्कको कुनै अन्तरमा सँधै गुन्जिरहने माथिका केहि हरफले आज उत्रने मौका पाए । अनि अनौठो प्यास लाग्यो, तिर्सना जाग्यो फेरी एकपटक यो ज्ञानवृक्षको छहारीमा सुस्ताउने । वि.सं १९७४ मा कविशिरोमणी लेखनाथ पौड्याल (वि.सं १९४१ - २०२२)ले जिवन दिएका यी विचार हरू समयको अन्त्य नहुन्जेल सम्म सार्थक र सापेक्षित रहने कुरामा कुनै दुविधा छैन । कविता यसरी उपलब्ध गराउने epustakalaya.org लाइ हार्दिक धन्यवाद र कविशिरोमणीका अन्य कविता पाठन गर्नलाइ तलको pdf फाइल डाउनलोड गर्न सक्नुहुनेछ । समायोजक तथा संकलक अनि कवि डा. वासुदेव त्रिपाठीलाइ पनि हार्दिक आभार । PDF फाइल हरू हेर्न ADOBE ACROBAT READER वा अन्य PDF VIEWER भन्ने सफ्टवेयरको आवश्यक पर्न सक्छ ।
Enjoyed reading it again!
ReplyDeleteThanks for posting it.
यी सुन्दर हरफहरु संग पुन भेट गराउनु भएकोमा धन्यबाद ! असाध्यै मननयोग्य कुरा छन् यहाँ |
ReplyDelete