नेपाली ब्लग सेरोफेरो

आज भोली भन्दा भन्दै आँफैले ब्लग लेख्न थालेको पनि १ वर्ष लागी सकेछ। नेपालमा छँदा इन्टरनेट को पहुँच ज्यादै कम थियो। यता आउँदा सम्म कहिले NTC, कहिले worldlink त कहिले mercantile को ५६ KBPS को PSTN इन्टरनेट सेवा, त्यै पनि मित्र 'सुमिर' सँग एकाउन्ट मागी मागी चलाइन्थ्यो । महिनाको हजार तिरेर पाइने ADSL सेवा भर्खर मात्र सुरु भएको थियो। त्यो बाहेक एडभान्स्ड कलेजमा C++ को Practical मा Taskbar लुकाएर इन्टरनेट चलाउनु पनि रमाइलै हुन्थ्यो ।त्यो अभावमा लाग्थ्यो इन्टरनेट राम्रो सँग चलाउन पाए त म सँधै उपयोगी काम गर्थेँ, Photosop, Flash देखि C++ का सबै Tutorial पढेर जान्ने हुन्थेँ, Electronics का दामी दामी प्रोजेक्टका बारेमा जानकारी लिन्थेँ, आफ्नै वेबसाइट बनाउँथे .. आदी आदी। एक पटक त ‌+2 का Science Faculty का सबै विगतका जाँचका solution (Neema Guide) राखेर वेबसाइट बनाउने भन्ने जोश समेत चलेको थियो। 'पासा' र 'सुमिर' सँग मिलेर त्यो बेला Biology, Chemistry, Physics गरेर कार्यविभाजन समेत गरी केहि Material टाइप गरियो, कति इन्टरनेट बाट Save गरियो। वेबसाइट खोले पछि बसि बसि पैसा आउँछ रे भन्ने हल्ला उही बेला मा व्यापक थियो, कुरा ६० सालको हो - जम्मा ७ वर्ष भएको रहेछ । २००४ मा फेसबुक खोलेर Mark Zuckerberg अहिले खरबपति भैसकेछ, हेर कर्म ! खप्परैमा लेखेर ल्याउन पर्ने रैछ !

मैले तुलना गर्न खोजेको पनि होइन मात्र एउटा ठट्यौली प्रसङ्गको लागी  कुरा उठाए। एउटा भनाइ छ "समय परिवर्तनशील छ"। तर समय भन्दा बढि परिवर्तनशील मानिसको सोच्ने शैली छ, विचार छ। समयलाई परिवर्तन गराउने साँचो नै त्यही विचार हो। र विचार सँधै जीवन्त रहन्छ, सुतेको बेला मा समेत मानिस कुनै न कुनै विचारहरूमा अल्झिरहेको हुन्छ। हाम्रा सपना तिनै विचारका उपज हुन् । भूत, भविष्य कसरी निर्क्यौल गर्छन् त्यो व्यक्तिगत सोचाइको निशाना मा भर पर्ने कुरा हो। ठूला ठूला लेख, रचना, आविष्कार यिनै विचारका प्रतिफल हुन्। हरेक मानिसले आ-आफ्नो परिवेशमा बसेर कुनै न कुनै विचारलाई पोषण दिइरहेको हुन्छ। कति व्यक्त हुन्छन्, सङ्ग्रहीत हुन्छन्, चर्चा का विषय बन्छन् त कति अन्तर्मन मा त्यसै त्यसै बिलाएर जान्छन् । कति व्यक्त गर्ने माध्यम नपाएर, कति व्यक्त गर्ने शैली नजानेर त कति सबै हुँदा हुँदै आफ्नै अन्तर्मुखी स्वभाव  र लोक लाजको भयको सिकार भएर हावामा बिलाए होलान् । तर पनि मानिसमा स्वभावैले आफुँमा रहेको ज्ञान, विचार र खुबी कुनै न कुनै रुपमा व्यक्त गर्ने प्रचलन बढ्दो छ। त्यसैले त बनेका छन् नयाँ नयाँ आविष्कार हरू, भवन देखि गाडी का आकार, सङ्गीतका धुन, कथा, कविताका रुप -गजल, गीत, मुक्तक, गेडी, ब-गेडी, हाइकु, कम्प्युटरका आकार, नयाँ नयाँ मोबाइल सेट। सन् १९९९ मा Blogger सेवा सुरु गरेका Evan Williams कै परिवर्तनशील विचारको प्रतिफल हो Twitter सेवा जसले SMS (Short Message  Service) लाइ Micro-Blogging को रुपमा कम्प्युटरमा ल्यायो ।
आज विश्व भरबाट असङ्ख्य मानिसले Blog बनाएर जीवनका भोगाइ, विचार र घटना हरुलाई व्यक्तिगत रुपमा होस् वा सामुहिक, सामाजिक रुपले अगाडी ल्याएका छन् । Blog कै कारण कति सामाजिक  क्रान्तिहरूले नयाँ मुक्ति, परिणाम  पाएका छन्। सायद त्यसैले त होला China, Iran, Pakistan, Turkey, Cuba, Fiji, Syria जस्ता राष्ट्रहरुमा Blog सेवामा प्रतिबन्ध लगाइएको छ। हाम्रो नेपाल हाल सम्म त्यो स्थिति देखा परेको छैन र कदापी पर्ने पनि छैन किन की नेपाली ब्लग सेरोफेरो जिम्मेवार र विचारको कसीमा बाँधिएको छ। विभिन्न देश र परिवेशबाट सञ्चालित ब्लगहरुले अभिव्यक्तिका लगभग सबै तान्का हरु छोएको छ। ज्यादै फराकीलो छ नेपाली ब्लग जगत्। लगभग प्रत्येक दिन म नयाँ नयाँ नेपाली ब्लगमा उभिएको हुन्छु। यसरी विश्वभर फिजिँएर रहेको ब्लगलाइ एकै लेखमा सङ्ग्रहित गर्छु भन्नु सायद मेरो मुर्खता हो। तर पनि 'दौँतरी ब्लग'का सञ्चालक हरुको अग्रसरतामा सम्पन्न ''तेस्रो ब्लगर भेला' को निर्णय अनुसार आँफुले पढेका दश उत्कृष्ट लेख सम्बन्धि एउटा पोष्ट तयार गर्ने कुराले भट्भट्याइरहेको ले अनि आँफुलाइ पनि बाँड्ने इच्छा भएको यो लेख तयार गर्दैछु।
माथि भने जस्तै मलाइ जस्तै विचार हरु सबैलाइ आउँछन् र ती आजकल  Blogger, Wordpress को निःशुल्क सेवा र सहजता ले गर्दा बाँड्न सजिलो भएको छ। ब्लगरहरुले आफ्नो काम, बसेको ठाउँ, भोगाइ  र विचारहरुलाइ  कहिले कविता, कहिले गजल, कहिले गन्थन र कथाको रुप दिएर  नेपाली ब्लग जगतलाई ज्यादै धनी बनाउनु भएको छ। यो अथाह ब्लग जगत मा मैले देखे जति र भेटे जति ब्लगलाइ Follow गरेर र RSS लिष्ट लिएर साइडबारमा "In Blogs I Read" भनेर राख्ने गरेको छु र सँधै जसो इन्टरनेटमा रहने हुँदा प्राय सबै पोष्ट पढेको हुन्छु। तर कमेन्ट दिन नमिल्ने वा भनौँ कुनै उल्लखयोग्य सुझाव नभए मौन प्रशंसा गर्ने गरेको छु। मेरो लिष्ट मा हाल मा ९२ वटा ब्लग रहेछन् त्यसमध्ये कति परिवर्तन भएर वा प्रयोगकर्ताले चलाउन छोडेर अपडेट हुँदैनन्। ति सबैलाइ मैले समावेश गर्न पनि सकेको छैन र ति मध्येबाट १० छुट्याउने त्यस्तो विधि आलोचक(critic) पनि नभएको हुनाले मैले विधागत रुपमा कुन ब्लगमा के पढ्न पाइन्छ भनेर वर्गीकरण गरेको छु।(फेरी प्राय ब्लगमा सबै विधाका लेख हुनाले यो वर्गीकरण पनि सहज भएको छैन। )
(यी लिङ्कमा  keyboard मा CTRL सहित LEFT CLICK गर्नु भयो भने नयाँ WINDOW मा खुल्छन् )

• विचार प्रधान:
• दिलिप आचार्यको साझा चौतारी  - यहाँ अध्यात्म देखि प्राविधिक, साहित्यिक खुराक मिल्छ।
• बसन्त गौतम को आँगन - समसामयिक, ऐतिहासिक, साहित्यिक , जीवनशैली । 
• दौँतरी - सामुहिक ब्लग  (राजनीतिक समसामयिक लेख, कविता)
• दूर्जेय चेतना - समसामयिक
• दिपक अधिकारी - Interviews and Reviews (Changed to http://deepakadhikari.net/)
• जोतारे धाइबा को शब्द - समसामयिक (बेतोड साहित्य)
• आकार पोष्ट -  विचार, समसामयिक,  साहित्यिक 
• Wagle Street Journal - Dinesh Wagle
• बेदनाथ पुलामीका आफ्नै कुरा - समसामयिक, साहित्यिक   
• राजेश बुढाथोकी 'नताम्स' को अनलाइन खसखस - जनजाती, जीवनशैली  
• अशेष पौडेल को गफगाफ  - बिर्सन नसकेका दिन
• Anjali Timilsina's Blog  [English] - Memories on a Mirror [Live]
• प्रदिप बस्याल  - समसामयिक
• ध्रुव पन्थिको समय र परिवेश - वैचारिक
• कृष्ण पक्ष
• साधना शर्मा 
• wordswave ( शब्द तरंग)  - भुसुक्कै निदाएका सपनाहरु ( नछुटाइ पढ्नु - सुन्नुहोस्) 
• गोकुल ढकाल - खुलामञ्च
• भिम घिमिरे
• शिखर आरोहण - पैदल यात्रा
• एकेन्द्र अनलाइन 
• सर्लाहि एक्सप्रेस - खबर
• अध्यात्म विशेष:
• अध्यात्म ज्योति - गणेश बिमली 
• सफल घिमिरे - जानकारी मूलक  
• Pradeep Kumar Singh - NEPALI BLOGGER  - recent news analysis 
• कलियुगका कुरा  - दिपक भट्टराई (समसामयिक व्यंग्य)
• कमल राज चापागाइँ को ब्लग - आगत
• tajim's blog

• कथा:

• शखदा साहित्य 
• कृष्ण पक्ष का कथाहरू 
• अनलाइन खसखस
• कथा बाली - दिपक जडित
• नेपाली लघुकथा

• गजल

• यात्राका सुस्केराहरू  - दिनेश राज ज्ञवाली ( रहर - छुटाउनै नहुने गजल)
• जितेन्द्र मल्ल - अलग भन्ने गजल पढ्नुहोस्
• उद्दव सिलवाल  (कविता)
• आशांक उपाध्याय - कनिकुथिको साहित्य
• भगवती बस्नेत
• सिता सुवेदी "प्रकृति" (कविता)
• कृ्ष्णपक्ष
• कृष्ण श्रेष्ठ - दोलखा
• सूर्य सिकारू - सिकारूको गोरेटोमा  
• निर्मला शर्मा - मनका भावनाहरू 
• सुमन मञ्जरी - गजल  --------  र कविता ( पर्खँदै छु) पनि  
• निस्प्रभ सजि

कविता

• नेपाली कविता सङ्ग्रह 
• कृष्ण वस्ती  - ( मुक्तक, गीत )
• चैतन्य अधिकारीको "घामपानीका कुरा"   ----   "बर्षातको सङ्गीत"
• खहरे - विशेष गरी गीतको लागी । यो गीत, यो गजल र यो कविता हेर्नुहोस् ।
• मनशा (चुट्के कविता)
• राजा पुनियानी - वृत्त  
• आश्मा अर्याल का अंग्रेजी कविता - AZM
• आशा गुरुङ - मेरो विश्वास   
• अमित रिजाल - अन्तिम निर्णय

• निबन्ध 
• शङ्कर लामिछाने स्मृति घर

• Technical Blogs
• Electrical and Electronics Projects  - कृष्ण न्यौपाने र सुलभ तिम्सिना
• बिजय मिश्र - जिजिविषा
• Technott 
• Aakar Tech
• Aero Quantum 
• नयाँ कुरा   - कृष्ण पोखरेल
• Time ‌+-> अजब-गजब (नबिन के. एम.) 

र अन्त्यमा सानै उमेर देखि प्रवासमा रहेर पनि नेपाली ब्लगलाइ माया गर्ने भाइ सुरेन्द्रको ब्लग

सबै समाहित गर्न पक्कै पनि असम्भव छ । हाल सक्रिय ब्लग हरु सम्झे जति  समेटेको छु। कहाँ कुन रचना छ भन्दा पनि नेपाली ब्लग क्षेत्रको बारेमा जान्न उत्सुक पाठकको लागी उपयोगी हुनेछ भन्ने लागेको छ । र माथि उल्लेखित विधा नै ब्लगरको विशेषता हो भन्ने पक्षमा पनि म छैन। बहु-आयामिक छ नेपाली ब्लग सेरोफेरो ... लेख पढेर त हेर्नुहोस् । 

(मैले देख्न नपाएका अरू रोचक ब्लग हरुको बारेमा मित्रहरूले जानकारी गराउनु नै हुनेछ।) अस्तु !